آلودگی هوا اصفهان

اسکان نيوز: رئیس اداره امور آزمایشگاه های اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان اما معتقد است که این بازه زمانی برای بررسی تاثیرگذاری منابع متحرک و ثابت و تفسیر آن مناسب نیست و نیاز به بازه زمانی بلندمدت و درنظر گرفتن همه متغیرهای تاثیرگذار داریم. در عین حال که اگر یک بازه زمانی مشخص را برای اثرگذاری یک منبع مشخص آلودگی هوا در نظر می گیریم، باید با تمام متغیرهای تاثیرگذار درنظر بگیریم تا ناخواسته اثر منبعی حذف و اثر منبع دیگری پررنگ نشود.

بابک صادقیان  با اشاره به اینکه وضعیت کیفی هوا متاثر از متغیرهای زیادی است، اظهار کرد: اگر بخواهیم این متغیرها را به دو دسته کلی تقسیم کنیم شامل متغیرهای انسان ساز و متغیرهایی است که طبیعت به وجود می‌آورد.

 وی با بیان این‌که کیفیت هوا به شدت متاثر از عوامل انسان ساز و طبیعی است، افزود: شرایط توپوگرافی، هواشناسی و اقلیمی از متغیرهای طبیعی است، درحالی که در متغیرهای انسان ساز بیشتر تمرکز ما بر روی منابعی مثل حمل‌ونقل و صنایع است.

توسعه ناپایداری که گریبانگیر نسل‌های بعد شد

رئیس اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان درخصوص عوامل انسان ساز آلودگی هوا در اصفهان، تصریح کرد: استان اصفهان و به ویژه کلانشهر اصفهان که به نوعی در نقطه مرکزی شعاع ۵۰ کیلومتری حریم صنایع قرار دارد متاسفانه طی دهه های گذشته شاهد بارگذاری‌های زیاد و توسعه به شدت ناپایدار بدون لحاظ کردن مسائل زیست محیطی بوده که تبعات آن گریبانگیر این نسل فعلی و نسل‌های بعدی است.

وی با بیان این‌که استان اصفهان یکی از بزرگترین قطب‌های صنعتی کشور است، افزود: آمار و ارقام مختلفی وجود دارد، اما حداقل بین ۹ تا ۱۰ هزار واحد صنعتی مصوب داریم که برخی در این شرایط غیرفعال هستند، اما در اصل موضوع تغییری ایجاد نمی کند و کماکان اصفهان بزرگترین قطب صنعتی کشور است، همچنین آمار و ارقامی که از مصرف سوخت، میزان تولیدات و ایجاد ارزش افزوده در استان داریم نیز نشان می دهد که اصفهان در این زمینه رکورددار است.

صادقیان با اعتقاد براین‌که ما نمی توانیم همه چیز را با هم یکجا داشته باشیم، اظهار کرد: از یک طرف توسعه برای استقرار صنایع کماکان ادامه دارد و از آن طرف انتظار داریم هوای شهر ما مثل تبریز، شیراز کرج و حتی تهران باشد، که براساس آمار و ارقام شرایطی به مراتب بهتر از اصفهان دارند.

رئیس اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان با تاکید براینکه در عوامل انسان ساز در نیم قرن اخیر وضعیت خوبی نداشته‌ایم، گفت: برخی مواقع توسعه اتفاق می افتد، درحالی که مسائل زیست محیطی رعایت شده و مشکلاتی به مراتب کمتر به وجود می‌آورد، اما در اصفهان این موضوع رعایت نشده و انواع صنایع را داریم که با حجم بالا مشغول فعالیت هستند، از سوی دیگر در بافت شهری ۱۴ هزار صنف داریم که درصد قابل توجهی از آن‌ها مثل ریخته‌گری‌ها و طلاسازی‌ها ساماندهی نشده‌اند.

صادقیان شرایط خاص اصفهان در صنف و صنعت نسبت به شهرهای دیگر کشور را یادآور شد و افزود: اصفهان شاهراه ترانزیتی کشور است، این موضوع باعث افزایش حجم آلودگی از منابع متحرکی می شود که ارتباط مستقیم با بخش صنعت دارد، همچنین اولین مصرف کننده گازوئیل در کشور و دومین مصرف کننده مجموع ۴ حامل انرژی شامل نفت، بنزین، گازوئیل، نفت کوره یا همان مازوت هستیم که نشان می دهد در عوامل انسان ساز چالش های مختلفی داریم.

وی درخصوص وضعیت حمل و نقل اصفهان هم گفت: اصفهان یکی از استان هایی است که تعداد خودروهای فرسوده زیادی به ویژه در بخش حمل و نقل سنگین و نیمه سنگین دارد و همین طور موتورسیکلت ها که بخش زیادی از موتورسیکلت های تولیدی استانداردهای لازم را نداشته و بخش زیادی هم فرسوده اند، درحالی که آمار و ارقام نشان می دهد هر موتورسیکلت به اندازه ۵ تا ۷ برابر یک خودور می تواند آلودگی ایجاد کند.

ذرات معلق، بارزترین عامل تاثیرگذار بر شاخص کیفی هوا اصفهان

رئیس اداره امور آزمایشگاه های اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان با بیان این‌که بر اساس آمار، بارزترین عامل که کیفیت هوا را در شهر اصفهان تحت تاثیر قرار می دهد مربوط به ذرات معلق زیر ۲ و نیم میکرون است، اعلام کرد: بیش از ۹۰ درصد روزهایی که در شرایط ناسالم قرار می گیریم به دلیل افرایش غلظت ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرون (PM۲.۵) است.

صادقیان با بیان این‌که منابع تولید ذرات معلق میکرونی هم منشا طبیعی یعنی کانو‌ های تولید گرد و غبار و هم منشا انسان ساز یعنی بخش حمل‌ونقل و استفاده از سوخت های مایع به ویژه گازوییل دارند، افزود: همچنین در بخش منابع ثابت همچون واحدهای تولیدی، صنعتی، کارگاهی و صنفی نیز به دلیل مصرف سوخت های مایع و هم در طول فرآیند تولید ایجاد آلودگی می کنند.

کامیون‌ها، موتورسیکلت‌ها و اتوبوس‌ها، عوامل اصلی ایجاد ذرات میکرونی در بخش حمل‌ونقل

رئیس اداره امور آزمایشگاه های اداره کل حفاظت محیط زیست استان با بیان این‌که در منابع متحرک، به ترتیب کامیون‌ها، موتورسیکلت‌ها و اتوبوس‌ها عوامل اصلی ایجاد ذرات میکرونی هستند، افزود: درصد قابل توجهی از خودروهای سنگین و نیمه سنگین در اصفهان فرسوده هستند و عمر بالای ۲۰ سال دارند.

وی در ادامه با طرح این سئوال که در ایام فروردین تردد خودروهای سواری کم شد، آیا تردد وسایل سنگین و نیمه سنگینی هم که وسیله حمل مواد اولیه، محصولات و یا جا به جایی نیروی کار صنایع و واحدهای تولیدی هستند در این بازه زمانی کم شد؟، افزود: فعالیت این واحدها در ایام فروردین متوقف نشده بود، شاید درصدی کم شده باشد، اما تعطیل نشده بود، بنابراین زمانی که از منابع متحرک صحبت می‌کنیم فقط منظور تردد وسایل شخصی نیست، به دلیل تردد قابل توجه خودروهای سواری در طول سال و مصرف بنزین، این بخش از منابع متحرک عامل اصلی ایجاد آلاینده‌های دیگری نظیر ترکیبات هیدورکربنی هستند که در حضور عواملی مانند تابش خورشید و آلاینده ثانویه ازون می توانند عاملی برای تولید ترکیبات خطرناک دیگر باشند. همچنین تردد بالای خودروهای سواری عاملی برای کُند شدن میانگین سرعت و ایجاد گره‌های ترافیکی است که به طور غیرمستقیم موجب افزایش آلایندهای سنگین و نیمه سنگین می‌شوند.

صادقیان توضیح داد: در استان اصفهان تعداد شهرک‌های صنعتی، صنوف، سنگبری‌ها و واحدهای تولید آجر بالا است، از سوی دیگر در شرق و شمال شرق اصفهان (در سگزی، شاهین شهر و برخوار)  کانون‌های تولید آلودگی و کوره‌های آجر و گچ را داریم که در بطن کانون‌های فرسایش بادی قرار دارند، درحالی که به دلیل محدودیت‌های زیرساختی و اقتصادی هنوز اقدام موثری جهت ساماندهی و رفع مشکلات در این بخش از منابع آلاینده اصفهان انجام نشده است.

وی خاطرنشان کرد: برخی کلانشهرهای کشور ممکن است در برخی از عوامل انسان ساز آلودگی هوا با ما مشترک باشند، ولی شرایط اقلیمی و توپوگرافی آن‌ها به مراتب بهتر از اصفهان است.
 

 

 ارتباط مستقیم هوا پاک در کلانشهرها با وضعیت آب و هوایی

رئیس اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست استان تصریح کرد: طبق اطلاعات موجود در ۴۵ روز اول امسال، میانگین بارندگی در تهران ۱۵۵ میلی متر، کرج ۲۱۴ میلی متر، اراک ۱۳۳ میلی متر، مشهد ۱۵۳ میلی متر و در  اصفهان فقط ۴۹ میلیمتر بوده، به عبارتی میانگین بارندگی در اصفهان کمتر از یک سوم میزان کلان شهرهای دیگر بوده است، پر واضح است یکی از عوامل بسیار موثر در ایجاد هوای پاک در کلان شهرها  وضعیت آب و هوایی به ویژه  بارش و باد است.

وی در ادامه با اشاره به این‌که جریان باد در اصفهان به مراتب ضعیف تر از سایر کلانشهرها است، افزود: میانگین بلند مدت باد در اصفهان کمتر از ۳ متر در ثانیه است و در اغلب روزهای سال عاملی برای جابجایی آلودگی‌ها نداریم. با این وجود در بهار و پاییز با وزش بادهای نسبتا شدید تا شدید و با وجود عرصه‌های بیابانی و کانون های فرسایش بادی مجاور اصفهان، این عامل نیز باعث ایجاد گرد و غبار و تشدید آلودگی خواهد شد.

 نباید بر روی یک عامل آلودگی هوا تمرکز کرد

رئیس اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست استان با تاکید براین‌که نباید تمرکز بر روی یک عامل آلودگی هوا کنیم، توضیح داد: نباید بدون بررسی و تحلیل فنی یک منبع آلودگی را تبرئه کنیم و یک منبع دیگر را متهم، منابع متحرک سهم خود را در آلودگی هوا اصفهان دارد و منابع ساکن در بخش‌های مختلف نیز سهم خود را داراست. این دو منبع به عنوان اصلی‌ترین منابع آلاینده در کلانشهرها محسوب می‌شوند و تعیین سهم هریک نیازمند مطالعات و محاسبات پیچیده است.

وی با بیان این‌که وضعیت کیفی هوا در برخی از ماه‌های سال به شدت وابسته به عوامل هواشناسی است، گفت: در صورت انتخاب این بازه زمانی برای بررسی اثرگذاری هر یک منابع آلودگی (ثابت یا متحرک)  نیازمند تامل بیشتر و بررسی تمام متغییرهای تاثیرگذار هستیم.

کیفیت هوا شهر اصفهان روی مرز سالم و ناسالم قرار دارد

رئیس اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست استان اعلام کرد: باتوجه به اقلیم اصفهان و کمبود رطوبت نسبی در هوا و همچنین وجود کانون‌های گرد و غبار در مجاورت شهر عموما زمینه هوا اصفهان به لحاظ وجود ذرات معلق در سطح بالاتری نسبت به سایر کلانشهرها قرار دارد و این عامل در کنار  سایر عوامل از جمله عوامل انسان ساز باعث می شود کیفیت هوای شهر اصفهان در اغلب روزهای سال  در مرز سالم و ناسالم و در یک وضعیت شکننده قرار گیرد، کافی است یکی از منابع تاثیرگذار مثل عوامل هواشناسی، منابع متحرک و یا ثابت تعادل را به هم بزند تا وارد شرایط ناسالم شویم، درحالی که مثلا در تهران به عنوان یک شهر آلوده چنین وضعیتی وجود نداشته و به دلیل بهره مندی از شرایط مناسب تر آب و هوایی دارای ریسک کمتری نسبت به اصفهان است.

وی با اشاره به این‌که پروژه سیاهه یا فهرست انتشار آلودگی هوا در ۸ کلانشهر کشور در مراحل پایانی است، تصریح کرد: این پروژه‌ها همانطور که از اسمش مشخص است فهرست انتشار است نه سهم انتشار، یعنی از هر منبعی چه میزان آلودگی خارج می شود و تعیین سهم انتشار قدم بعدی است، هر چند با تحلیل فاکتورهای مختلف در گزارش سیاهه نیز می توان سهم منابع را تا حدود زیادی پیش بینی کرد.

رئیس امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان فصل الخطاب نهایی در موضوعات مرتبط با  کیفیت هوای اصفهان را اداره کل حفاظت محیط زیست استان دانست و گفت: در خصوص نقش منابع متحرک در آلودگی هوا دستگاه‌های بهره‌بردار و مجری به طور طبیعی دفاعیاتی انجام می‌دهند، این درحالی است که درخصوص نقش منابع ساکن هم دستگاه‌های مجری تفاسیری انجام می‌دهند، ضمن احترامی که برای عقاید و نظرات کارشناسان قائل هستیم درخواست می‌کنم اجازه دهند در این خصوص دستگاه‌های نظارتی  و ناظر علمی تعیین شده نظر نهایی را اعلام کنند.

تدوین سناریوهای مختلف برای کنترل آلودگی

به گزارش ایسنا، صادقیان با بیان این‌که با نهایی شدن سیاهه آلودگی هوا اصفهان، جزئیات انتشار همه منابع آلاینده به لحاظ جرمی مشخص و در مرحله بعد تا حدود زیادی سهم منابع مختلف به تفکیک تعیین می‌شود، گفت: یکی از مباحثی که سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری مشاوران و مجریان پروژه‌های سیاهه انتشار در کلانشهرها درحال انجام آن است، تدوین سناریوهای کنترل آلودگی باتوجه به میزان انتشار آلودگی از منابع مختلف است که برای کاهش آلودگی در هر بخش چه سناریویی داشته باشیم.

رئیس اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست استان اعلام کرد: زمانی که میزان انتشار آلودگی از منابع مختلف را داشته باشیم با توجه به میزان اثرگذاری هر بخش می‌توانیم  برنامه های کنترلی و یا پیشگیرانه را اولویت بندی کنیم.

صادقیان در پایان گفت: زمانی می‌توانیم برنامه موفق و دقیقی برای کنترل آلودگی هوا داشته باشیم که آمار و اطلاعات دقیقی از موضوع داشته باشیم و با نهایی شدن پروژه سیاهه انتشار می‌توانیم قدم بزرگی در این زمینه بر داریم.