اسکان نيوز: این دریاچه حاصل ۳۰ سال بهره برداری معادن شن و ماسه از بستر رودخانه قره چای و ایجاد گودالهای بزرگ است که به کمک بارشهای مناسب در منطقه شازند ایجاد شده است و علاوه بر اینکه مقصد بسیاری از گردشگران است، زیستگاهی برای انواع و اقسام پرندگان و جانوران نیز ایجاد کرده است.
شاید در نگاه عموم، این دریاچه فقط دریاچهای با تعدادی زیستمند خاص خودش باشد، اما به نظر میرسد کوکبیه میتواند نقش موثری را برای میزبانی از پرندگان مهاجر بازی کند و سئوال اینجاست که چگونه؟
یک فعال محیط زیست شازندی به تشریح جایگاه دریاچه کوکبیه پرداخت و گفت: سه دهه بهرهبرداری شرکتهای شن و ماسه از بستر رودخانه ازنا(قره چای) باعث ایجاد گودالهای بزرگی در ۵ کیلومتری شمال شازند شد و این گودالها از اواخر سال ۱۳۹۴ به دلیل بارش های مناسب، پیکره آب شیرین عمیقی با عمق متوسط ۱۷ متر و مساحت تقریبی ۱۲۰ هکتار را ایجاد کردند که با توجه به میزان بارش، بر عمق و مساحت آن افزوده میشود.

ماندانا حضرتی با بیان اینکه این پیکره آبی که با نام عمومی دریاچه کوکبیه مشهور است، در ارتقاع تقریبی ۱۸۶۶ متری از سطح دریا قرار دارد و در سال ۹۷ در بانک زمین اراضی ملی به ثبت رسیده است، گفت: این دریاچه یا پیکره آبی را می توان به سه قسمت تقسیم کرد که شامل حاشیه و مسیر رودخانه ازنا، دریاچه نسبتا کم عمقی با پوشش گیاهی نی و درختان گز در میانه که اکوسیستم خاصی را داراست و دریاچه عمیقی که پوشش گیاهی کم وسعتی را در حاشیه دارد، میشود.
وی با بیان اینکه تاکنون ۱۵۹ گونه جانوری در کوکبیه مشاهده شده که شامل پرندگان زادآور(۳۹ گونه) و مهاجر می شود، افزود: از مهمترین گونه های مشاهده شده در منطقه می توان به غواص گلوسرخ، کشیم گوشدار، کفچه نوک، لک لک سفید، آنقوت، تنجه، مرگوس کاکلی، اردک سرحنایی، اردک بلوطی، اردک سیاه کاکل، سنقر خاکستری و سفید، دلیجه کوچک، ترمتای، درنای خاکستری، پاشلک کوچک، کاکایی ارمنی، کاکایی پالاس، سنگ چشم خاکستری بزرگ، کلاغ نوک زرد و کلاغ نوک سرخ اشاره کرد.
این پژوهشگر که درخصوص دریاچه کوکبیه شازند تحقیق کرده است، گفت: کوکبیه برخلاف تالاب میقان اراک دارای کپور ماهیان است و پرندگانی که یا کاملا ماهیخوار هستند مثل باکلان بزرگ یا ماهی هم در رژیم غذاییشان وجود دارد، مثل خانواده کشیمها، حواصیلها، کاکاییها و پرستوهای دریایی به خوبی میتوانند در این منطقه تغذیه کنند، همچنین به دلیل وجود قورباغه مردابی و مار چلیپر به تعداد فراوان؛ برخلاف میقان، پرندههایی که دوزیستان و خزندگان را میخورند میتوانند در کوکبیه زیست و تغذیه مناسبی داشته باشند.
وی با بیان اینکه دریاچه کوکبیه شازند زیستگاه پستاندارانی همچون خرگوش اروپایی، روباه، شغال، گرگ، تشی، رودک و خارپشت اروپایی است، افزود: وزغهای رنگارنگ، قورباغه های مردابی و کپورماهیان دریاچه کوکبیه، نقش ویژهای در زادآوری در تابستان و زمستان گذرانی پرندگان مقیم و عبوری این منطقه دارند و در واقع حضور و زادآوری گونههای مختلف پرندگان در کوکبیه باعث میشود که بتوان آن را خواهر کوچک تالاب میقان دانست.
حضرتی تصریح کرد: عدم زیست ماهیان در تالاب میقان، کوکبیه را برای پرندگان بویژه باکلانهای بزرگ و کاکاییها چشمگیرتر کرده است. وجود ماهی و دوزیست در کوکبیه، برای تالاب میقان اراک بسیار اهمیت دارد، پرندههای مهاجری که به میقان میرسند، اگر در ادامه مهاجرت به سمت کوکبیه حرکت کنند، با تغذیه از ماهیها و دوزیستان، میتوانند، استراحت موقت خوبی داشته باشند؛ به عنوان مثال باکلانهای بزرگ که هرسال تعداد آنها در کوکبیه رو به افزایش است به طوری که در آذرماه امسال به هزار عدد باکلان رسید میتوانند زیست مناسبی در کوکبیه داشته باشند و در واقع این دریاچه میتواند زیستگاه حامی میقان دانسته شود که این حمایت در زمان مهاجرت پاییزه بیشتر نمود پیدا میکند.
وی اضافه کرد: توانایی ویژه باکلانها در صید ماهی از عمق دریاچه باعث حمله گروهی کاکاییها به آنها و زد و خورد شدید این پرندگان برای حفظ یا ربودن ماهیها میشود که از صحنه های خاص کوکبیه در زمستان و زمان یخزدگی سطح دریاچه به شمار می رود.
حضرتی با بیان اینکه آب کوکبیه، آب ناشی از بارشهای جوی و آب رودخانه منتهی به کوکبیه است، این آب از سلامت خوبی برخوردار است و حفظ سلامت آن حفظ سلامت پرندگان را به دنبال دارد، گفت: یکی از تهدیدات کوکبیه زبالههایی است که گردشگران در آب یا کنار آب رها میکنند.
وی افزود: این منطقه پتانسیل خوبی برای گردشگری دارد چراکه حقآبه آن تامین شده است، اما بحث جلوگیری از تخلیه نخالههای ساختمانی و رها کردن زباله توسط گردشگرها در این منطقه امری مهم است که باید مورد توجه قرار گیرد تا بتوان زیستگاه مناسب برای پرندگان و منطقه گردشگری ویژه ای را در این منطقه ایجاد کرد.
تالاب میقان اراک یکی از مهمترین تالابهای مرکزی کشور است که سالانه بیش از ۱۵ هزار پرنده مهاجر را میزبانی میکند، مسلما میزبانی از چنین میهمانانی، نیازمند پشتیبان است و کوکبیه میتواند بهترین حمایت را از میهمانان میقان کند، پس باید کوکبیه را حفاظت کرد تا نقش حامی را برای میقان کهنسال ایفا کند.

ایسنا نوشت، به گفته فعالان محیط زیست و حامیان حیوانات؛ امسال در کوکبیه زادآوری حواصیل و لانهسازی آنها در تابستان دیده شده است و قطعا این منطقه می تواند به مانند تالاب میقان نقش موثری برای زیست پرندگان کنارآبزی داشته باشد، بر این اساس باید کوکبیه را به عنوان حلقه دیگر زنجیره میزبانی از پرندگان مهاجر در استان مرکزی به رسمیت شناخت.