فاجعه‌ای که گریبانگیر شهر باستانی دارابگِرد شده است
پدیده فرونشست و فروچاله‌های زمین، عَرصه و حریم درجه یک شهر باستانی دارابگِرد را فراگرفته و رو به گسترش و فزونی است. یکی از نخستین شهرهای دایره‌ای شکل ایران بر اثر پدیده فروچاله‌ها و فرونشست زمین رو به نابودی است و فاجعه‌ای بزرگ در حال روی دادن است و گریبان این شهر تاریخی را گرفته است.
يکشنبه ۱۸ آذر ۱۳۹۷
ساعت ۲۱:۰۳
کد مطلب: ۱۶۱۳۴
اسکان نيوز: سیاوش آریا در یادداشتی نوشت: شهر باستانی دارابگِرد که بر پایه بیشتر سرچشمه های (منابع) تاریخی به عنوان سومین شهر بزرگ تاریخی پارس از آن یاد می کنند، روزهای بسیار سخت و دشواری را پشت سر می‌گذارد. پدیده فرونشست و بدتر از همه فروچاله‌های زمین، گِرداگرد این شهر باستانی را فراگرفته و آسیب‌های برگشت‌ناپذیری را به لایه‌های باستان شناسانه و دیوار گِلی دراز (طویل) و گسترده آن وارد کرده است. همچنین مردمان روستاهای پیرامون شهر دارابگرد، اَنبوهی از زباله‌ها و پسمانده‌های ساختمانی و پلاستیکی خود را در پیرامون این شهر تاریخی و ملی ریخته و رها کرده‌اند که چهره زشت و ناخوشایندی را به نمایش گذاشته است و بوی بد و آزاردهنده آن، اَندک بازدیدکنندگان و گردشگران را فراری می‌دهد.
کَندوکاوهای غیرمجاز سودجویان اَموال تاریخی و فرهنگی به بهانه‌های خیال اَنگیز و پوچ یافتن گنج در درون شهر تاریخی دارابگرد، افزون بر آسیب‌های برگشت‌ناپذیر به این یادمان ملی، به لایه‌های باستان شناسانه آن آسیب‌های فراوانی می‌رساند. گذر روزانه گوسپندان و چرا آن‌ها در درون شهر باستانی دارابگرد، داستانی تلخ و تکراری است که دیگر به یک رَوند همیشگی تبدیل شده و بخش جدایی‌ناپذیر این یادمان ملی به شمار می آید!
گذر هر روزه موتورسواران در درون شهر تاریخی دارابگرد که کمابیش به یک اَمر رایج تبدیل شده، از دیگر چالش های این یادمان تاریخی و ملی است که به بخشی از دیواره های گِلی شهر نیز، آسیب رسانیده و گذر همیشگی از روی دیوارها، آن را تخت و صاف کرده است. از سویی، به تازگی در حریم درجه یک شهر باستانی دارابگرد، جایگاهی برای شهدای پاک (مطهر) برپا کرده و با رنگ سرخ دیواره های آن را رنگ کرده اند که با قانون های میراث فرهنگی ناسازگار است و در آینده چالشی بزرگ بر سر راه ثبت جهانی آن در سازمان یونسکو خواهد بود.
از دیگر دشواری‌های شهر باستانی دارابگرد، وجود دستگاه پمپ برقی آب و چاهی ژرف در کنار دیوارۀ گلی و حریم آن است که کشاورزان منطقه، برپا کرده‌اند و جا شگفتی فراوان و پرسش دارد. همچنین سکونت و زندگی عشایر با چالش‌های ویژه‌ای که به وجود می آورند، در کنار این شهر باستانی، جای شگفتی داشت.
اگر بخواهیم دشواری‌های شهر باستانی دارابگرد را بشماریم و یکی یکی در این جا بیاوریم، به راستی باید مثنوی هفتاد مَنی را نگاشت و به حال نزار آن گریست که در این جا نمی‌گنجد.
فرونشست زمین، بلا جان شهر باستانی دارابگرد
برداشت‌های بی‌رَویه از آب‌های زیرزمینی و کَندن (حفر) چاه‌های آب غیرمجاز و مجاز در پیرامون شهر تاریخی دارابگِرد و مهم‌تر از همه ناشایستگی مدیران و سرپرستان، نبود برنامه‌ریزی فراگیر در کنار خشکسالی‌های یک دهه گذشته در شهر داراب، انگیزه‌ای شده تا زمین در شهر باستانی دارابگِرد دهان بگُشاید.
فرونشست و ترک و شکاف‌های ژرف (عمیق) و گستردۀ زمین در عَرصه و جاجا شهر باستانی و ارزشمند دارابگرد، آن را با خطری جدی و فاجعه‌ای بزرگ روبه‌رو کرده است. دو گودالِ ژرف و بزرگ و در کنار هم، که در سال گذشته در میانۀ (وسط) این شهر تاریخی پدیدار شده بوده، هم اینک یکی شده و به هم چسبیده است که بیانگر گسترش پدیده فروچاله‌ها در شهر تاریخی و ملی دارابگرد است و تهدیدی جدی برای یکی از بزرگ ترین و ارزشمندترین شهرهای دفاعی و دایره‌ای شکل باستانی به شمار می‌آید. با این همه، مدیران میراث فرهنگی با آسودگی و سادگی از کنار این موضوع مهم و چالش براَنگیز گذشته و گسترش و افزایش فرونشست و فروچاله‌های زمین در شهر دارابگرد را رَد می کنند و آن را عادی می‌پندارند!؟
یکی از مسائلی که در اثر برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی روی می‌دهد، پدیده فرونشست زمین است. این وضعیت هم اکنون در بسیاری از نقطه‌های جنوبی کشور که دشت‌ها با بیلان منفی زیرزمینی روبه‌رو هستند، دیده می شود. در اثر برداشت آب زیرزمینی و برون رفت آب از سوراخ ها (منافذ)، امکان متراکم شدن مواد تا ژرفای 300 متر فراهم می گردد و هر چه بیشتر برداشت شود، تراکم مواد بیشتر خواهد بود. نشست زمین در ایران پیامدهای دیگری هم دارد و انگیزه پدیداری شکاف‌های ژرف در سطح زمین، کج شدن لوله‌های چاه، ویرانی ساختمان‌ها و لوله‌زایی چاه‌ها می‌گردد. لوله‌زایی به پدیده‌ای گفته می‌شود که در آن به انگیزه نشست زمین، بخشی از لوله چاه به برون از سطح زمین رانده می‌شود.
به باورکارشناسان وضعیت سرچشمه‌های آبی کشور نگران کننده است و بیلان منفی آب‌های زیرزمینی، انگیزه فرو نشست زمین در عَرصه‌های طبیعی در جاهای گوناگون کشور شده است. نتیجه مدیریت نادرست (غلط) سرچشمه‌های آبی و پیامدهای ناگوار آن به ویژه کَندن چاه‌های مجاز و غیرمجاز آب، هر روز آشکارتر خواهد شد. زمانی که بدون هیچ هَنجار و ضابطه و سنجه‌ای (معیاری) چاه ژرف و نیمه ژرفی کَنده می‌شود تا کشاورزی ناپایدار توسعه یابد، آبخوان‌ها تُهی (خالی) خواهد شد، سطح آب‌های زیرزمینی پایین می‌رود و در نتیجه دشت‌های کشور دچار بحران می‌شود.
نیاز دارابگرد به پایگاه میراث فرهنگی
شهر باستانی و بی‌همتا دارابگرد با وجود همۀ ارزش هایی که دارد از داشتن یک پایگاه پژوهشی و میراث فرهنگی، محروم است. دوستداران میراث فرهنگی شهر داراب سال های سال است که خواستار برپایی یک پایگاه پژوهشی و میراث فرهنگی در شهر باستانی دارابگرد هستند تا بتوان افزون بر شناخت و آگاهی بیشتر از تاریخچۀ شهر و پژوهش و بررسی های علمی و دانشگاهی دربارۀ این شهر تاریخی به درستی نیز، از آن پاسداری و حفاظت کرد. همچنین زمانی که شهر دارابگرد دارای یک پایگاه میراث فرهنگی شود، بودجه و ردیفی مستقل در سازمان میراث فرهنگی برای آن در نظر گرفته خواهد شد و یکی از دشواری‌های بزرگ آن برطرف شده و مورد رسیدگی بهتری جا می‌گیرد. از سویی، در این پایگاه با همکاری مجامع علمی و دانشگاه‌ها، می‌توان به بزرگ ترین چالش شهر دارابگرد که فرونشست و فروچاله‌های زمین است، رسیدگی شود و آن را از گزند فاجعه‌ای ناگوار نجات داد.
فرونشست زمین، دارابگرد را می‌بلعَد
پدیده فرونشست و فروچاله‌های زمین در عَرصه و حریم شهر باستانی دارابگرد رو به گسترش است و اگر هرچه زودتر مدیران فرهنگی و سرپرستان شهری به ویژه سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دست به کار نشوند و چاره ای ریشه ای برای آن نیابند، به زودی با فاجعه‌ای بزرگ روبه‌رو خواهیم شد. فرونشست زمین، آرام آرام شهر تاریخی و باستانی دارابگرد را می بَلعد و نابود می کند و همچنان مدیران و سرپرستان در خواب غفلت به سر برده و یا موضوع گسترش فروچاله‌ها را به کلی رَد می‌کنند!!
نگارنده به تازگی به گونه پیمایشی، گِرداگرد این شهر تاریخی را گشته و بررسی میدانی انجام داده است و با سنجش نگاره‌های (تصاویر) زمستان سال گذشته، به ژرفای فاجعه‌ای که در حال رخ دادن است، پِی برده و آن را به آگاهی مدیران و سرپرستان شهری و استانی و کشوری می‌رساند و خواستار رسیدگی و پیگیری هر چه زودتر مدیران و مسئولان است.
درازترین دیوار گِلی ایران را در دارابگرد دریابیم
اما سال‌های سال است که کارشناسان و کُنشگران میراث فرهنگی درباره برداشت بی‌رَویه آب‌های زیر زمینی و کَندن چاه‌های آب مجاز و غیرمجاز در پیرامون شهر باستانی دارابگِرد هُشدار می‌دهند. ولی گویا گوش شنوایی نیست، یا این که بنا نیست کسی این فریادها را بشنود! آری کسی نخواست صدای این فریادها را بشنود... هم اینک کار از کار گذشته است و خطری بزرگ شهر باستانی دارابگِرد را تهدید می‌کند و این شهر باستانی هر روز در وضعیت بدتری جای می‌گیرد. فرونشست زمین و شکاف‌های ژرف و ترک‌ها و فروچاله‌ها در جاجا شهر تاریخی دارابگِرد رِخنه کرده است. هم اینک چالشی بزرگ گریبان گیر شهر باستانی دارابگِرد شده است و اگر هرچه زودتر چاره‌ای برای آن اندیشیده نشود، این یادمان ارزشمند باستانی در آینده ای نه چندان دور رو به ویرانی می رود. همچنین این موضوع باید به یک گفتمان ملی تبدیل شود تا بتوان از پدیداری فاجعه‌ای که در راه است، پیشگیری کرد. وگرنه با بودجه‌ها و امکانات اَندک استانی سازمان میراث فرهنگی، نمی‌توان کاری از پیش برد. نفس‌های درازترین دیوار گِلی ایران به شماره افتاده و دست یاری به سوی مدیران کشوری دراز می کند، بکوشیم مَرهمی بر زخم های آن باشیم و دستانش را بگیریم. صدای ناله‌های دارابگِرد بلند شده است، کاش این بار صدایش را بشنویم.
پل ساسانی شهر دارابگرد
این پل که از آثار به جای مانده از دورۀ ساسانیان است در جنوب باختری (غربی) شهر داراب و در کنار دروازۀ شهر قدیمی دارابگرد، جا دارد. پل دارابگرد با نزدیک 100 متر درازا (طول) و شش متر و 10 سانت بلندا، موجب ارتباط شهر دارابگرد با دیگر جاها از روی کَندگ (خندق) دور شهر، می شده است. این پل از سنگ هایی با اندازه های گوناگون ساخته شده است و هم اینک تنها یک پایه نیمه سالم و چند تکه از آن برجای مانده است که همین باقیمانده نیز، شکوه و زیبایی ویژه‌ای را به نمایش گذاشته است.
شهر تاریخی دارابگرد
در بیشتر کتاب‌های تاریخی از دارابگرد با نام سومین شهر بزرگ پارس یاد شده است که یکی از بزرگ‌ترین زرآبخانه‌های (ضراب خانه = جایگاه ضرب سکه) پارس در آن پدیدار شده است و همین بر ارزش و ویژگی این کهن شهر می‌افزاید.
شهر باستانی دارابگِرد به گفته استخری در آغاز مثلثی شکل بوده و در زمان جا به جایی (انتقال) از دوره ساسانی به دوران اسلامی به گونه دایره‌ای شکل در می‌آید. ساخت دارابگرد را پس از شهر بغداد می دانند. تپه‌های باستانی دارابگرد از دید باستان شناسی و حتیمِهرازی (معماری) ارزش بسیار فراوانی دارد و پاسداری و نگهداری از آن اَمری بایسته (ضروری) به شمار می‌آید.
باستان شناسان دیرینگی شهر دارابگرد را وابسته (مربوط) به اواخر دورۀ اَشکانی و آغاز دوره ساسانی می دانند. شهر باستانی دارابگرد در 7 کیلومتری شهر داراب جای گرفته است و با شماره 14 در تاریخ 24 شهریورماه 1310 به ثبت ملی رسیده است.
فرو نشست و فروچاله‌های زمین در شهر باستانی دارابگرد، تهدیدی جدی برای این یادگار ملی است، به سادگی از کنار آن نگذریم. امروز دارابگرد را دریابیم، بی گمان فردا دیر است.
کَندوکاوهای غیرمجاز سودجویان اَموال تاریخی و فرهنگی به بهانه‌های خیال اَنگیز و پوچ یافتن گنج در درون شهر تاریخی دارابگرد، افزون بر آسیب‌های برگشت‌ناپذیر به این یادمان ملی، به لایه‌های باستان شناسانه آن آسیب‌های فراوانی می‌رساند. گذر روزانه گوسپندان و چرا آن‌ها در درون شهر باستانی دارابگرد، داستانی تلخ و تکراری است که دیگر به یک رَوند همیشگی تبدیل شده و بخش جدایی‌ناپذیر این یادمان ملی به شمار می آید!
گذر هر روزه موتورسواران در درون شهر تاریخی دارابگرد که کمابیش به یک اَمر رایج تبدیل شده، از دیگر چالش های این یادمان تاریخی و ملی است که به بخشی از دیواره های گِلی شهر نیز، آسیب رسانیده و گذر همیشگی از روی دیوارها، آن را تخت و صاف کرده است. از سویی، به تازگی در حریم درجه یک شهر باستانی دارابگرد، جایگاهی برای شهدای پاک (مطهر) برپا کرده و با رنگ سرخ دیواره های آن را رنگ کرده اند که با قانون های میراث فرهنگی ناسازگار است و در آینده چالشی بزرگ بر سر راه ثبت جهانی آن در سازمان یونسکو خواهد بود.
از دیگر دشواری‌های شهر باستانی دارابگرد، وجود دستگاه پمپ برقی آب و چاهی ژرف در کنار دیوارۀ گلی و حریم آن است که کشاورزان منطقه، برپا کرده‌اند و جا شگفتی فراوان و پرسش دارد. همچنین سکونت و زندگی عشایر با چالش‌های ویژه‌ای که به وجود می آورند، در کنار این شهر باستانی، جای شگفتی داشت.
اگر بخواهیم دشواری‌های شهر باستانی دارابگرد را بشماریم و یکی یکی در این جا بیاوریم، به راستی باید مثنوی هفتاد مَنی را نگاشت و به حال نزار آن گریست که در این جا نمی‌گنجد.
فرونشست زمین، بلا جان شهر باستانی دارابگرد
برداشت‌های بی‌رَویه از آب‌های زیرزمینی و کَندن (حفر) چاه‌های آب غیرمجاز و مجاز در پیرامون شهر تاریخی دارابگِرد و مهم‌تر از همه ناشایستگی مدیران و سرپرستان، نبود برنامه‌ریزی فراگیر در کنار خشکسالی‌های یک دهه گذشته در شهر داراب، انگیزه‌ای شده تا زمین در شهر باستانی دارابگِرد دهان بگُشاید.
فرونشست و ترک و شکاف‌های ژرف (عمیق) و گستردۀ زمین در عَرصه و جاجا شهر باستانی و ارزشمند دارابگرد، آن را با خطری جدی و فاجعه‌ای بزرگ روبه‌رو کرده است. دو گودالِ ژرف و بزرگ و در کنار هم، که در سال گذشته در میانۀ (وسط) این شهر تاریخی پدیدار شده بوده، هم اینک یکی شده و به هم چسبیده است که بیانگر گسترش پدیده فروچاله‌ها در شهر تاریخی و ملی دارابگرد است و تهدیدی جدی برای یکی از بزرگ ترین و ارزشمندترین شهرهای دفاعی و دایره‌ای شکل باستانی به شمار می‌آید. با این همه، مدیران میراث فرهنگی با آسودگی و سادگی از کنار این موضوع مهم و چالش براَنگیز گذشته و گسترش و افزایش فرونشست و فروچاله‌های زمین در شهر دارابگرد را رَد می کنند و آن را عادی می‌پندارند!؟
یکی از مسائلی که در اثر برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی روی می‌دهد، پدیده فرونشست زمین است. این وضعیت هم اکنون در بسیاری از نقطه‌های جنوبی کشور که دشت‌ها با بیلان منفی زیرزمینی روبه‌رو هستند، دیده می شود. در اثر برداشت آب زیرزمینی و برون رفت آب از سوراخ ها (منافذ)، امکان متراکم شدن مواد تا ژرفای 300 متر فراهم می گردد و هر چه بیشتر برداشت شود، تراکم مواد بیشتر خواهد بود. نشست زمین در ایران پیامدهای دیگری هم دارد و انگیزه پدیداری شکاف‌های ژرف در سطح زمین، کج شدن لوله‌های چاه، ویرانی ساختمان‌ها و لوله‌زایی چاه‌ها می‌گردد. لوله‌زایی به پدیده‌ای گفته می‌شود که در آن به انگیزه نشست زمین، بخشی از لوله چاه به برون از سطح زمین رانده می‌شود.
به باورکارشناسان وضعیت سرچشمه‌های آبی کشور نگران کننده است و بیلان منفی آب‌های زیرزمینی، انگیزه فرو نشست زمین در عَرصه‌های طبیعی در جاهای گوناگون کشور شده است. نتیجه مدیریت نادرست (غلط) سرچشمه‌های آبی و پیامدهای ناگوار آن به ویژه کَندن چاه‌های مجاز و غیرمجاز آب، هر روز آشکارتر خواهد شد. زمانی که بدون هیچ هَنجار و ضابطه و سنجه‌ای (معیاری) چاه ژرف و نیمه ژرفی کَنده می‌شود تا کشاورزی ناپایدار توسعه یابد، آبخوان‌ها تُهی (خالی) خواهد شد، سطح آب‌های زیرزمینی پایین می‌رود و در نتیجه دشت‌های کشور دچار بحران می‌شود.
نیاز دارابگرد به پایگاه میراث فرهنگی
شهر باستانی و بی‌همتا دارابگرد با وجود همۀ ارزش هایی که دارد از داشتن یک پایگاه پژوهشی و میراث فرهنگی، محروم است. دوستداران میراث فرهنگی شهر داراب سال های سال است که خواستار برپایی یک پایگاه پژوهشی و میراث فرهنگی در شهر باستانی دارابگرد هستند تا بتوان افزون بر شناخت و آگاهی بیشتر از تاریخچۀ شهر و پژوهش و بررسی های علمی و دانشگاهی دربارۀ این شهر تاریخی به درستی نیز، از آن پاسداری و حفاظت کرد. همچنین زمانی که شهر دارابگرد دارای یک پایگاه میراث فرهنگی شود، بودجه و ردیفی مستقل در سازمان میراث فرهنگی برای آن در نظر گرفته خواهد شد و یکی از دشواری‌های بزرگ آن برطرف شده و مورد رسیدگی بهتری جا می‌گیرد. از سویی، در این پایگاه با همکاری مجامع علمی و دانشگاه‌ها، می‌توان به بزرگ ترین چالش شهر دارابگرد که فرونشست و فروچاله‌های زمین است، رسیدگی شود و آن را از گزند فاجعه‌ای ناگوار نجات داد.
فرونشست زمین، دارابگرد را می‌بلعَد
پدیده فرونشست و فروچاله‌های زمین در عَرصه و حریم شهر باستانی دارابگرد رو به گسترش است و اگر هرچه زودتر مدیران فرهنگی و سرپرستان شهری به ویژه سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دست به کار نشوند و چاره ای ریشه ای برای آن نیابند، به زودی با فاجعه‌ای بزرگ روبه‌رو خواهیم شد. فرونشست زمین، آرام آرام شهر تاریخی و باستانی دارابگرد را می بَلعد و نابود می کند و همچنان مدیران و سرپرستان در خواب غفلت به سر برده و یا موضوع گسترش فروچاله‌ها را به کلی رَد می‌کنند!!
نگارنده به تازگی به گونه پیمایشی، گِرداگرد این شهر تاریخی را گشته و بررسی میدانی انجام داده است و با سنجش نگاره‌های (تصاویر) زمستان سال گذشته، به ژرفای فاجعه‌ای که در حال رخ دادن است، پِی برده و آن را به آگاهی مدیران و سرپرستان شهری و استانی و کشوری می‌رساند و خواستار رسیدگی و پیگیری هر چه زودتر مدیران و مسئولان است.
درازترین دیوار گِلی ایران را در دارابگرد دریابیم
اما سال‌های سال است که کارشناسان و کُنشگران میراث فرهنگی درباره برداشت بی‌رَویه آب‌های زیر زمینی و کَندن چاه‌های آب مجاز و غیرمجاز در پیرامون شهر باستانی دارابگِرد هُشدار می‌دهند. ولی گویا گوش شنوایی نیست، یا این که بنا نیست کسی این فریادها را بشنود! آری کسی نخواست صدای این فریادها را بشنود... هم اینک کار از کار گذشته است و خطری بزرگ شهر باستانی دارابگِرد را تهدید می‌کند و این شهر باستانی هر روز در وضعیت بدتری جای می‌گیرد. فرونشست زمین و شکاف‌های ژرف و ترک‌ها و فروچاله‌ها در جاجا شهر تاریخی دارابگِرد رِخنه کرده است. هم اینک چالشی بزرگ گریبان گیر شهر باستانی دارابگِرد شده است و اگر هرچه زودتر چاره‌ای برای آن اندیشیده نشود، این یادمان ارزشمند باستانی در آینده ای نه چندان دور رو به ویرانی می رود. همچنین این موضوع باید به یک گفتمان ملی تبدیل شود تا بتوان از پدیداری فاجعه‌ای که در راه است، پیشگیری کرد. وگرنه با بودجه‌ها و امکانات اَندک استانی سازمان میراث فرهنگی، نمی‌توان کاری از پیش برد. نفس‌های درازترین دیوار گِلی ایران به شماره افتاده و دست یاری به سوی مدیران کشوری دراز می کند، بکوشیم مَرهمی بر زخم های آن باشیم و دستانش را بگیریم. صدای ناله‌های دارابگِرد بلند شده است، کاش این بار صدایش را بشنویم.
پل ساسانی شهر دارابگرد
این پل که از آثار به جای مانده از دورۀ ساسانیان است در جنوب باختری (غربی) شهر داراب و در کنار دروازۀ شهر قدیمی دارابگرد، جا دارد. پل دارابگرد با نزدیک 100 متر درازا (طول) و شش متر و 10 سانت بلندا، موجب ارتباط شهر دارابگرد با دیگر جاها از روی کَندگ (خندق) دور شهر، می شده است. این پل از سنگ هایی با اندازه های گوناگون ساخته شده است و هم اینک تنها یک پایه نیمه سالم و چند تکه از آن برجای مانده است که همین باقیمانده نیز، شکوه و زیبایی ویژه‌ای را به نمایش گذاشته است.
شهر تاریخی دارابگرد
در بیشتر کتاب‌های تاریخی از دارابگرد با نام سومین شهر بزرگ پارس یاد شده است که یکی از بزرگ‌ترین زرآبخانه‌های (ضراب خانه = جایگاه ضرب سکه) پارس در آن پدیدار شده است و همین بر ارزش و ویژگی این کهن شهر می‌افزاید.
شهر باستانی دارابگِرد به گفته استخری در آغاز مثلثی شکل بوده و در زمان جا به جایی (انتقال) از دوره ساسانی به دوران اسلامی به گونه دایره‌ای شکل در می‌آید. ساخت دارابگرد را پس از شهر بغداد می دانند. تپه‌های باستانی دارابگرد از دید باستان شناسی و حتیمِهرازی (معماری) ارزش بسیار فراوانی دارد و پاسداری و نگهداری از آن اَمری بایسته (ضروری) به شمار می‌آید.
باستان شناسان دیرینگی شهر دارابگرد را وابسته (مربوط) به اواخر دورۀ اَشکانی و آغاز دوره ساسانی می دانند. شهر باستانی دارابگرد در 7 کیلومتری شهر داراب جای گرفته است و با شماره 14 در تاریخ 24 شهریورماه 1310 به ثبت ملی رسیده است.
فرو نشست و فروچاله‌های زمین در شهر باستانی دارابگرد، تهدیدی جدی برای این یادگار ملی است، به سادگی از کنار آن نگذریم. امروز دارابگرد را دریابیم، بی گمان فردا دیر است.
مرجع: تارنمای فرهنگی
